Alleen dit jaar al werd er 23 dagen gestaakt op het spoor. Daarmee doen we onze reputatie van stakingskampioen alle eer aan. Een reputatie die vooral de pendelaar treft en het imago van het openbaar vervoer verder ondergraaft.
En niet alleen de treinen staan stil, maar ook het bedrijfsmodel van de NMBS staat stil in het verleden. De realiteit is dat de NMBS al jaren draait op een log en verouderd systeem van statutaire benoemingen, interne privileges en een gesloten cultuur. Dat staat haaks op de noden van een moderne arbeidsmarkt en klantgerichte dienstverlening. Dat krijg je niet meer uitgelegd.
Vandaag is nog steeds 88 procent van het spoorpersoneel statutair benoemd. Dit verstarde systeem zorgt voor stilstand, rigiditeit en maakt het nagenoeg onmogelijk om mensen efficiënt in te zetten volgens noden en talenten. Een overheidsbedrijf dat zich vastklampt aan de vorige eeuw, verliest de voeling met een snel veranderende samenleving.
Intussen blijven de pensioenuitgaven in ons land stijgen, en groeit het maatschappelijk besef dat geprivilegieerde statuten onhoudbaar zijn. Het voorakkoord dat nu op tafel ligt, kiest eindelijk een duidelijke richting: vanaf 2028 wordt de instroom van nieuwe statutairen stopgezet.
Het spoor sluit daarmee aan bij een evolutie die elders al lang aan de gang is. Bij de Vlaamse overheid, lokale besturen en in de zorgsector is contractueel werk al langer de norm. De NMBS was een van de laatste grote uitzonderingen. Hoog tijd om die achterstand in te halen.
Een andere trein die we niet mogen missen, is die van de liberalisering. De Europese spoorwegmarkt gaat onherroepelijk open. Als de NMBS zich niet grondig hervormt, zal ze hopeloos achterop raken tegenover concurrenten die wél wendbaar en klantgericht zijn. Vasthouden aan het verleden is geen vorm van stabiliteit, maar een recept voor marginalisering.
Ook op organisatorisch vlak wordt er eindelijk verantwoordelijkheid genomen. Volgens het voorakkoord wordt HR Rail hervormd – jarenlang een weinig transparant, inefficiënt en duur tussenniveau. In de toekomst zullen NMBS en Infrabel hun personeel zelf aanwerven, beheren en verlonen. De N-VA pleit hier al jaren voor. Dat deze koers nu wordt ingeslagen, is een stap vooruit.
Daarom doe ik een duidelijke oproep aan de vakbonden: toon dat jullie meer zijn dan verdedigers van het verleden. Wees partners in de toekomst. Toon verantwoordelijkheidszin – niet alleen tegenover jullie leden, maar tegenover de hele samenleving. Werk mee aan hervormingen die het spoorbedrijf kunnen versterken in plaats van verlammen.
De hervormingen die nu voorliggen bieden een kans om van de NMBS een performant, dynamisch en toekomstgericht bedrijf te maken. Eentje dat klaar is om de concurrentie aan te gaan, niet door stakingen maar door kwaliteit, betrouwbaarheid en efficiëntie.
De hervormingen die nu voorliggen, bieden een kans om van de NMBS opnieuw een performant, dynamisch en toekomstgericht bedrijf te maken. Een bedrijf dat klaar is om de concurrentie aan te gaan – niet met stakingen, maar met kwaliteit, betrouwbaarheid en efficiëntie.
De N-VA staat pal achter deze noodzakelijke koerswijziging. Voor de reiziger. Voor de belastingbetaler. Voor de toekomst van onze mobiliteit. Want zo krijgen we de NMBS terug op de sporen.
